W jaki sposób klasy kompresji przekładają się na zastosowania rajstop?
Obowiązuje jedna nadrzędna zasada: im wyższa klasa kompresji, tym ciaśniejsze są rajstopy uciskowe. Siłę ucisku podaje się w milimetrach słupka rtęci (mmHg). Używa się przy tym tej samej skali, co do pomiaru ciśnienia krwi.
Najskuteczniejsze rajstopy uciskowe to te, których siła ucisku jest stopniowana, a nie taka sama na całej długości. Rajstopy o stopniowanym ucisku są węższe w kostkach niż w wyższych partiach nóg. Stopniowanie ucisku pomaga pompować krew z powrotem w stronę serca, czyli wspomaga krążenie krwi.
Rajstopy uciskowe o względnie mniejszej klasie kompresji, jak również pończochy podtrzymujące można kupować bez recepty w aptekach oraz sklepach ze sprzętem rehabilitacyjnym.
Bez recepty są zwykle dostępne artykuły o klasach kompresji odpowiadających sile ucisku 15–20 mmHg.
Rajstopy uciskowe o wyższych klasach kompresji przepisują lekarze. Na recepcie wyszczególniona jest konkretna siła ucisku, której wymaga pacjent. Chociaż zgodnie z przepisami prawa do zakupu odzieży uciskowej recepta nie jest potrzebna, większość aptek nie wydaje produktów o wyższych klasach kompresji bez recepty.
Wyższe klasy kompresji odzwierciedlają siłę ucisku z zakresów 20–30 mmHg oraz 30–40 mmHg. Oddziaływanie siłą o takich wartościach jest zasadniczo bezpieczne, jednak niektóre osoby z przeciwwskazaniami mogłyby doznać uszczerbku na zdrowiu wskutek jej przyłożenia. Dlatego zaleca się konsultację lekarską przed zakupem. Na rynku dostępne są produkty o jeszcze wyższych klasach kompresji, o których szczegółowych informacji udziela lekarz.
Pracownik medyczny ma obowiązek dopilnować, by pacjent otrzymał produkt o odpowiedniej sile ucisku i w odpowiednim rozmiarze. Jeśli lekarz nie jest w stanie dopasować rajstop, powinien skierować pacjenta do osoby, która tego dokona.
Klasy kompresji
W jakich stanach chorobowych stosuje się produkty o poszczególnych klasach kompresji? Pomocna może być następująca, zgrubna klasyfikacja.
Opiera się ona na ogólnych wytycznych. Aby ustalić wymaganą klasę kompresji, należy określić stopień ciężkości choroby.
Jak już wspomniano, kwestię właściwej klasy kompresji należy omówić ze swoim lekarzem.
1. klasa kompresji
18–21 mmHg
- Lekko obolałe, ociężałe i zmęczone nogi
- Potrzeba zapewnienia nogom podparcia i komfortu przy długim staniu i siedzeniu
- Potrzeba poprawy ogólnego stanu zdrowia i poziomu energii
- Potrzeba poprawy krążenia krwi, zwłaszcza w nogach
- Potrzeba dodatkowego wsparcia przy szczególnym obciążeniu lub w podróży
- Zagrożenie żylakami i pajączkami żylnymi w czasie ciąży
2. klasa kompresji
23–32 mmHg
produkty o tej klasie kompresji są najczęściej przepisywane przez lekarzy
- Żylaki z lekką skłonnością do obrzęków
- Żylaki w czasie ciąży
- Stany po zabiegach chirurgicznych na żylakach, takich jak skleroterapia lub flebektomia
- Hipotensja ortostatyczna/posturalna, która jest jedną z postaci niedociśnienia tętniczego
- Zakrzepica żył głębokich
- Zespół pozakrzepowy
- Zagojone owrzodzenia podudzi
3. klasa kompresji
34–46 mmHg
- Umiarkowany obrzęk żylny lub obrzęk limfatyczny
- Obrzęk tłuszczowy
- Stany po złamaniach kości lub zabiegach ortopedycznych
- Zmiany skórne z zagojonymi owrzodzeniami
4. klasa kompresji
min. 49 mmHg
- Ciężki obrzęk limfatyczny
- Nasilony zespół pozakrzepowy
Kiedy warto rozważyć stosowanie rajstop uciskowych lub spytać o to lekarza?
- Ciąża
- Opuchlizna, bolesność lub zmęczenie nóg występujące chronicznie
- Słaby przepływ krwi w nogach
- Żylaki lub owrzodzenia żylne podudzi
- Rozpoznane ryzyko wystąpienia zakrzepów, szczególnie w nogach
- Zakrzepica żył głębokich w wywiadzie lub w rodzinie
- Długie unieruchomienie w łóżku, zwłaszcza po operacji
- Profilaktyka: noszenie rajstop uciskowych w celu rozwiązania małego problemu, zanim stanie się on większy i trudniejszy do rozwiązania
Kiedy należy zachować ostrożność, nosząc rajstopy uciskowe?
- Niewydolność tętnic, chromanie przestankowe, niedokrwienie
- Przewlekła, zastoinowa niewydolność serca
- Ostre zapalenie skóry, dermatoza sącząca, posocznica skórna
- Objawy infekcji w obrębie nóg
Możliwe są również inne przeciwwskazania. Zanim lekarz przepisze rajstopy uciskowe, powinien zostać poinformowany o wszelkich współistniejących schorzeniach.
Jaka jest różnica między pończochami uciskowymi a pończochami podtrzymującymi?
Termin “pończochy podtrzymujące” jest powszechnie znany i często stosowany również do określania odzieży uciskowej. Podstawowa zasada działania tych dwóch rodzajów pończoch jest jednak odmienna.
Pończochy podtrzymujące stawiają bierny opór i w ten sposób wypływają na obrzęk, podczas gdy pończochy uciskowe wywierają aktywny nacisk na żyły nogi. Zapobiega to ich rozszerzaniu i ułatwia powrót żylny.
Medyczna odzież uciskowa jest produkowana zgodnie ze ścisłymi specyfikacjami medycznymi i technicznymi, aby zagwarantować odpowiedni ucisk kostki i stopniowany nacisk wzdłuż nogi.